Wij gebruiken cookies om onze website zo goed mogelijk te laten functioneren.

Aflevering 4: Yara Al-Adib over leren nee te zeggen, de zoektocht naar evenwicht en de bijdrage aan safe spaces

"Als je jezelf niet kunt zijn als mens, hoe kun je dan überhaupt iets zijn?"

"En ze vertelde me altijd: "Ik geef je wat mijn vader mij niet gaf, ik behandel je als je broers." Wat overigens waar is - ze behandelde me als mijn broers, maar er is een dunne lijn. Er is een beetje hypocrisie. Want als het gaat om seksualiteit en wat ik als vrouw kan doen... Neenee, dan behandelen we je niet als een man."

[alg. intro]

>>> Je luistert naar Let’s Talk, een podcast waarin de gespreksstof bestaat uit impactvolle initiatieven, straf ondersteuningsaanbod, en participatie als katalysator voor innovatie. Uw host is Bart Wuyts, CEO van de groep Blenders en Web, de incubator van inclusieve werkvloeren en innovatieve strategieën rond o.a. ondernemerschap, duurzaamheid en toeleiding naar werk.

[intro spreker]

>>> Onze gast in deze aflevering is Yara Al-Adib, die sinds 8 jaar in België woont. Yara is geboren in Syrië en heeft ook gestudeerd in Libanon en Italië. Ze is opgeleid als ontwerper en staat bekend om haar initiatief 'From Syria With Love': een cateringdienst die vrouwen empowert en de heersende opvattingen over de Syrische cultuur uitdaagt. We ontmoeten Yara op een belangrijk moment in haar leven, nu ze overgaat van een doelgerichte planner naar iemand die zich laat leiden door haar hart en passies. Bereid je voor op een energiek gesprek waarin we ons verdiepen in waarom Yara zo sterk gelooft in empowerment en wie haar inspireert en kracht geeft.

Ik ben nu op sabbatical, ik werk al 3 maanden niet meer... [Dit is echt een nieuw persoon die voor ons zit!] - Ja ik ga tot de uitersten zodat ik naar het midden kan bewegen. Ik heb al 3 maanden vrij genomen en het is echt moeilijk voor mij om niet in actie te schieten. Maar ik begin er nu aan te wennen en het is echt fijn om gewoon dingen te laten bezinken en alles wat er gebeurd is te verwerken. Ik deed altijd te veel... En dit heeft me erg geholpen. Nu nu heroverweeg ik alles. Ik bedoel: From Syria With Love is al zo lang bezig en ik dacht bij mezelf - eigenlijk eindigt het binnenkort, From Syria With Love. [Echt eindigen? Of eindigt het voor jou?] Het stopt. From Syria With Love ben ik. Zonder mij is er geen From Syria With Love - helaas. Dat is een van de valkuilen. Want ik ben als de generator en als ik er niet ben dan zakt het in.

Kun je me in 2 zinnen uitleggen wat From Syria With Love is?

From Syria With Love is begonnen als een droom om een ander perspectief op Syrië te brengen dan de vluchtelingencrisis. Dat doen we dus via eten: we vertellen verhalen van Syrië via ons eten. En het is puur een project van vrouwen die mondiger worden, huisvrouwen die mondiger worden. En het werkte. Het bracht de boodschap over.

"Vrouwen worden mondiger": mikte je op een specifieke groep vrouwen?

Eigenlijk niet, maar ik trok een bepaalde groep vrouwen aan. Ik richtte me meer op vrouwen die in het verleden reeds hadden gewerkt, maar op de een of andere manier kwam ik terecht bij huisvrouwen. Misschien wist ik diep van binnen dat deze vrouwen de moeilijkste weg naar werk in de maatschappij hebben omdat ze geen professionele achtergrond hebben. En ik trok destijds 4 huisvrouwen aan die allemaal van nature koks waren, wat typisch Syrisch is. Ik vroeg niet eens naar hun kokstechnieken, ik vroeg alleen 'wil je werken?'.

Ze waren allemaal Syrisch?

Ja en op een gegeven moment kwam er een Irakese vrouw bij. Twee van de vrouwen hadden eerder als kleuterleidster gewerkt, maar een heel klein aantal uren. En de andere twee waren hun hele leven huisvrouw geweest.

Wat deed deelname aan From Syria With Love met hen?

Ze zijn heel andere mensen geworden. Toen ik ze voor het eerst ontmoette, in 2017, waren het heel machteloze vrouwen. Ze waren verloren, ze voelden zich zo ontheemd. Ze voelden zich waardeloos omdat ze hun betekenis in het leven niet konden vinden naast moeder en vrouw zijn. Hen een doel geven hielp hen hun grond en eigenwaarde terug te vinden. En ik zag het door de jaren heen groeien. In het begin, toen ik hen vertelde dat we een evenement moesten voorbereiden voor 20 personen, raakten ze in paniek. Nu als we een evenement hebben voor 200 personen hebben ze er helemaal geen last meer van.

Maar je zei net dat je ermee stopt. Wat gaat er met hen gebeuren? Hebben ze al een andere baan gevonden of zijn ze daar niet in geïnteresseerd?

Eigenlijk was het mijn bedoeling om met From Syria With Love een soort platform voor deze vrouwen te creëren, niet dat ik de drijvende kracht achter dit project zou blijven. En zoals ik al zei eindigde ik met huisvrouwen die geen digitale vaardigheden hebben, geen professionele achtergrond, geen taalvaardigheden,... En op een gegeven moment begon ik hen op de voorgrond te plaatsen, in de sales zeg maar. Maar dat was echt niets voor hen. En gedurende al die jaren zocht ik iemand om mijn plaats in te nemen. Ik kon niemand vinden. En er was een moment na corona dat me raakte en ik had zoiets van 'weet je, als ik hier wegga, stort het in'. Het maakte me verdrietig. Maar het is wat het is. Ik had twee keuzes: blijven of weggaan. Om het half-half te doen was fysiek onmogelijk. Want From Syria With Love is geen fulltime baan, en dan zou ik mijn cursussen op Thomas More geven als docent grafische vormgeving en in de weekenden zou ik in de catering werken. Oké, dat vind ik niet erg, maar ik had geen ruimte meer voor mezelf. Ik deed te veel, weet je?

Ja en ik denk ook dat het komt omdat het verbonden is met wie je bent... Maar laten we een bruggetje maken, want we zijn er echt in gedoken... Wie is Yara? Wat was je kinderdroom? Wat is je ambitie, wie ben je?

Dat is een goede vraag en dat is waar ik sinds Corona mee bezig ben: diep in mijn ziel duiken en zoeken naar wie ik werkelijk ben. Ik ben opgegroeid in een Midden-Oosterse context van 'je moet een diploma hebben want zo gedij je in deze wereld', 'je moet voortdurend het beste van het beste doen want zo val je op'. Dus er was veel - natuurlijk onbewuste - groepsdruk, familiedruk. En dat is wat mijn ouders deden: ze investeerden hun geld en energie in onze opleiding. Dat was geweldig, maar het kwam met veel gevolgen, die je je natuurlijk realiseert als je 30 bent en je beseft 'wie ben ik zonder mijn baan?', 'wie ben ik zonder From Syria With Love?'... Dus nu ik in therapie en beweging ga, realiseer ik me dat ik nog steeds iemand ben die mensen versterkt, dat is nog steeds een deel van wie ik ben. Ik ben nog steeds een zakenvrouw die graag dingen creëert en samenbrengt en... Maar die nood aan presteren is een beetje gedimd. Ik richt me nu meer op het zijn: wie ben ik werkelijk. En ik geloof nu meer en meer dat we allemaal schatten in ons hebben en dat deze begraven liggen onder ons ego en onze beperkte overtuigingen en onze gehersenspoelde manier van leven. Nu ben ik aan het graven om mijn ware doel te vinden. Ik ben heel dicht bij het vinden ervan. Ik voel dat het opnieuw over vrouwen zal gaan, misschien omdat ik zelf een vrouw ben. En ook weer met een migratieachtergrond. Omdat ik voel dat we in het Midden-Oosten zoveel decennia lang zijn getemd geweest en opgesloten, dat ik die onzin niet meer aankan. In de bewegingstherapie die ik volg kwam er zoveel woede naar boven en ik vroeg me af 'waar komt deze woede vandaan?' - en het kwam allemaal door onderdrukking.

Als kind al heb ik me er altijd tegen verzet om in een hokje gestopt te worden, ik heb het altijd gehaat. Mijn moeder zei 'je bent een rebel'. En dat is waar, vooral wanneer ik niet geloof dat de regels overtuigend zijn. Ik had altijd zoiets van waarom moet ik dingen op een bepaalde manier doen "omdat wij dat zeggen" of "omdat de maatschappij dat zegt"... En gedurende deze vier jaar heb ik zeker zaken in vraag gesteld die ‘op een bepaalde manier dienden te gebeuren’.

Dit raakt me omdat wij geen keuze hadden: we zijn als moslim geboren, we moesten een bepaalde manier van doen volgen, en we moesten onze mond houden en gewoon doorgaan. Dus nu voel ik wat alle vrouwen voelen, en ik wil ze een platform geven waar ze kunnen schreeuwen en loslaten en niet alleen uiting geven aan hun woede maar ook aan hun vrouwelijkheid. Dit is iets wat ik zelf verloren had toen ik From Syria With Love deed: het doen, deze mannelijke energie, ik ben er heel goed in. Maar ik ben er zó goed in en het heeft me zo lang op de been gehouden, dat ik mijn vrouwelijkheid heb gedimd. De vrouwelijkheid is de overgave, het zijn, de zachtheid. Nu zoek ik balans.

Ik geloof dat veel vrouwen mannelijke energie missen en dat is de energie om dingen te manifesteren. Want veel vrouwen zitten meer in hun hart en in hun emoties en niet in de praktische zin - wat we volgens mij allemaal ook nodig hebben als vrouw. En we hebben tevens het andere deel nodig: het voedende, liefdevolle deel, het deel dat mensen helpt verbinden.

Het gaat over accepteren wat er is. Want weet je, we hebben allemaal onze ritmes en patronen uit onze kindertijd en ik heb het patroon van mensen te willen redden.

Dat is interessant, vertel er meer over!

Dus, ik ben een redder. Als kind was ik altijd degene die tussen de mensen stond om problemen op te lossen. And ik kwam hier en werkte een jaar en had zoiets van 'fuck deze baan, ik wil helpen - ik kan niet zomaar dingen doen zoals achter de computer zitten, dat geeft me geen voldoening.' En ik realiseerde me dat ik altijd als ik een probleem of een uitdaging zag, ik er altijd naartoe rende om die op te lossen. Nu ben ik op een plek waar ik zeg 'laat het zijn, misschien is het zo bedoeld'. Want als ik je de hele tijd red, dan zul je nooit de manieren vinden om jezelf te redden.

Heel interessant. Je zegt veel zeer waardevolle dingen. Wij zitten in een project waar we ons richten op werkgelegenheid voor vrouwen, en vooral vrouwen met een migratieachtergrond, en langer opgeleid. We zien dat er in Vlaanderen blijkbaar een aantal hindernissen of knelpunten zijn waardoor ze niet ten volle kunnen deelnemen aan de arbeidsmarkt. Hoe komt dat en wat moet er gebeuren?

Goede vraag. Het is heel specifiek als het gaat om vrouwen uit het Midden-Oosten. Ten eerste worden we in het Midden-Oosten niet opgevoed om werkende vrouwen te worden. Het is altijd een pluspunt, het is nooit standaard – anders dan voor mannen. Als je wilt studeren, is dat altijd een pluspunt. Natuurlijk hangt het af van waar je vandaan komt en je sociale status en... Maar het is altijd een extraatje. Dus vrouwen zijn niet opgeleid, of zijn niet gepusht naar hun potentieel. En ik zie veel vrouwen in het Midden-Oosten die heel boekenslim en intelligent zijn, die vechten voor hun opleiding. Maar dan komen ze in de echte wereld en worden ze niet eens als vrouw gezien. Omdat ze tweederangs zijn. Als je solliciteert naar een baan, nemen ze toch de man.

En nu heb je het over de cultuur van het Midden-Oosten [het grootste deel van het Midden-Oosten ja] en niet over de werkgelegenheid hier in België?

Ja. Maar wanneer mensen naar hier komen, hebben ze wel die mindset mee.

Ze komen naar België en [het is dat paradigma van waaruit ze vertrekken]. Ja, ze denken nog steeds "ik ben tweederangs", "ik ben niet genoeg", "ik ben niet capabel".... Er is veel van deze 'lack mindset': gebrek, niet genoeg,... Een gebrek aan eigenwaarde!

Self-limiting belief zoals we het noemen?

Zeker weten. En er zijn zoveel soorten persona's van hoe verschillende vrouwen in het Midden-Oosten zich gedragen... Ik ben niet de meest typische, want ik ben ook lange tijd buiten het Midden-Oosten opgegroeid. Ik verliet het huis toen ik 17 was en ging op verkenning. Maar ik had nog steeds het gevoel dat ik mijn beperkingen had. Ik had nog steeds het gevoel dat mijn ouders mijn mentor waren en dat er zoiets gold als "Ja, je kunt gaan, maar we hebben nog steeds grenzen."

En het is een gevoel dat je meedraagt van de generaties voor je.

Zeker weten. Dus ofwel heb je de beperkende overtuiging dat je niet genoeg bent, die je al vanaf het begin blokkeert. Of je hebt in het verleden een of andere ervaring meegemaakt en je bent klein gehouden of getemd, en je hebt zoiets van "waarom zou ik het toch proberen?".

En ik herinner me toen ik geboren werd, ik ben het enige meisje tussen 2 jongens... Mijn moeder heeft dit gemis gevoeld, ze heeft altijd gevoeld dat haar vader meer van de jongens hield dan van de meisjes. Ze deed altijd zo hard haar uiterste best om geziente worden. Ze nam het traject van 'ik ga alles doen zoals mijn vader het wil zodat ik gezien kan worden'. En ik zie hoe ze mij heeft opgevoed met hoge normen, ultiem hoge verwachtingen. En dat heeft ze aan mij doorgegeven. Ze zei me altijd: "Ik geef je wat mijn vader me niet gaf, ik behandel je als je broers." Wat trouwens waar is - ze behandelde me als mijn broers, maar er is een dunne lijn. Er is een beetje hypocrisie. Want als het gaat om seksualiteit en wat ik als vrouw kan doen... Nee nee dàn we behandelen we je nietals een man.

Het is echt heel - ik wil het niet smerig noemen maar - het is een heel ingewikkeld web van wat er van je verwacht wordt en wat niet. En het is niet gemakkelijk.

Zou je in zekere zin zeggen dat je moeder je kracht gaf? Of wie was je inspiratie of je rolmodel?

Mijn moeder, zeker en vast. En ik zie het soms aan haar: als ze me ziet presteren heeft ze het gevoel dat ze zelf ook presteert. Ik wil niet zeggen dat dat de juiste manier is om je kind op te voeden, maar ze heeft wel het gevoel dat mijn succes gekoppeld is aan haar succes.

Dit gezegd zijnde, hoe kunnen we helpen - hier in de wereld van vandaag, in deze maatschappij, in deze cultuur? Want we hebben je nodig, we hebben je ook nodig op de arbeidsmarkt. En het is - zoals je zelf al zei - een belangrijke manier om enige voldoening in je leven te krijgen.

[Ja, ik denk dat de vraag is: hoe kunnen mensen die hier al generaties lang wonen, dezelfde safer en braver spaces creëren die jij van nature creëert?]

Ik denk dat 'safe space' het woord is. En het is grappig dat je dit noemt, want mijn volgende project gaat zo ook heten. Want dat is heel belangrijk: veilig zijn en je veilig genoeg voelen om je ultimate truth te spreken en te zeggen wat je ware verlangen is. Ik ken veel vrouwen die enorme dromen hebben die ze nooit zelfs maar met zichzelf durven delen vanwege dat gevoel van 'waar heb ik het eigenlijk over, dit is veel groter dan ik...'.

En ik geloof dat het creëren van safe space komt met andere vrouwen, en specifiek vrouwen waarmee ze zich kunnen identificeren. Ik heb soms het gevoel dat wij als Arabische vrouwen erg geïnspireerd zijn door westerse vrouwen, maar we hebben altijd het gevoel 'ja maar zij is anders opgevoed dus zij is anders'. En als ik een Arabische vrouw zie die veel heeft bereikt, begin ik me zo krachtig te voelen. Ik kan me eraan relateren. Ze komt uit mijn achtergrond. Dus om je vraag te beantwoorden: Ik heb het gevoel dat het iets moet zijn met safe circles om te praten over wat hun angst is. Want het komt allemaal voort uit angst: al deze beperkingen zijn gebaseerd op angst.

Dus eerst: relatie met andere vrouwen. Maar ook laten weten dat het oké is om die angst te voelen. Want daar zit ook schaamte op.

Het is bijna een collectieve trauma therapie.

Ja zeker. En ik zie het werk dat ik nu doe - ik denk na over mijn moeder, en soms botsen we en vraag ik me af "waar haal je die gedachten vandaan?". Maar dan herinner ik mezelf dat ik mededogen nodig heb en haar moet ontmoeten waar ze is, omdat ik het harde werk doe dat zij niet heeft kunnen doen. En ik moet weten waar ze vandaan komt. En ik zie die botsing ook als ik met Belgische vrouwen ben. In vergelijking met al mijn Belgische vriendinnen probeer ik me altijd te bewijzen. En op een gegeven moment had ik zoiets van 'waarom ben ik zo?'.

Het is omdat ik gezien wil worden.

Het is omdat mijn moeder zei 'je wordt net als je broers en zelfs beter' en ik wil dat bewijzen.

Waarschijnlijk is dat bij veel Belgische vrouwen ook zo?

Natuurlijk. Maar hier hebben vrouwen absoluut meer vrijheid om te zijn wie ze willen. En vrijheid is niet alleen de vrijheid om een zaak te beginnen. Het is de vrijheid om gewoon jezelf te zijn. Of het nu is zoals ik: ik ben meer een mannelijke vrouw of je wilt meer een zachte vrouw zijn, of een lesbische vrouw. Niemand kan gewoon zichzelf zijn. Als je jezelf niet kunt zijn als mens, hoe kun je dan überhaupt iets zijn? Dan is het gewoon een masker.

Dus de voorwaarden scheppen om te kunnen aarden...

Ja en om je te verbinden met je ware zelf, zoals wat is je ware verlangen, laten we het hier over je dromen hebben.

En is dat iets waar je nu naar streeft in je volgende uitdaging?

Dat zou ik graag doen. Ik weet nog niet hoe, maar ik wil ook... Ik wil het niet pluizig en te zweverig maken... Ik wil dat deze vrouwen naar buiten gaan en het tastbaar maken. Soms denk ik... Ik wil met organisaties werken, ik dacht aan een centrum, ik denk altijd dat het makkelijker is om het wiel niet opnieuw uit te vinden en naar plaatsen te gaan waar de vrouwen al zijn en de behoefte van deze vrouwen om zich te verbinden al duidelijk is.

Ik zie jou zeker iets doen als train de trainers bijvoorbeeld voor mensen die vrouwen in dienst hebben, zodat ze een veilige ruimte kunnen creëren - zodat die vrouwen hun authentieke zelf meer in hun werk zullen brengen. En dan zal het zijn alsof je 10 nieuwe werknemers hebt terwijl het in feite dezelfde mensen zijn maar nu laten ze hun ware zelf zien in het werk dat ze doen.

Absoluut. Ik bedoel, toen ik in deze wereld aan ‘bewustwording’ voor mij open ging, was ik echt vervuld met ontzag. Onder de indruk van hoe onbewust we zijn. En hoe onbewust we dingen doen.

Absoluut! Hoe ben je tot dit inzicht gekomen?

Ik zat in een moeilijke relatie. We hadden veel problemen en ik ging in therapie en van daaruit is het als een rabbit hole. Je begint meer te willen en te graven naar meer en... ik ging in coaching. Ja, coaching was voor mij de eerste stap. Toen hoorde ik dingen als de 'wet van aantrekking' en ik had zoiets van ja, daar heb ik eerder van gehoord, maar wat betekent dat eigenlijk?

Wat ook heel belangrijk is waarom mensen hun creativiteit niet voelen en niet naar buiten laten komen, is dat je je veilig moet voelen. Er moet aan je basisbehoeften worden voldaan. Als ik thuis voortdurend problemen heb met mijn man, en ik heb de droom om een bedrijf op te zetten, dan zal die droom sterven - omdat ik voortdurend te maken heb met conflicten uit de eerste hand. Of ik moet een baan vinden en ik word constant onder druk gezet door het OCMW of door wie dan ook... Waar is de creativiteit, weet je? En dan kan ik ingaan op het onderwerp creativiteit. Creativiteit komt van seksuele energie, de energie van stromen en het leven door je heen laten gaan... Hoe krijg ik dat als ik me niet veilig voel? En iets wat ik ook heb geleerd van From Syria With Love is dat het heel leuk is om solo te werken, maar de impact is niets vergeleken met wanneer je werkt met een grote groep mensen of een gemeenschap die dezelfde waarden en mentaliteit heeft. Want dan verdrie-, verviervoudig je de impact.

Kun je enkele van deze inzichten delen die je hebt met deze 4 of meer vrouwen die je hebt bereikt met From Syria With Love?

Ik geef je een voorbeeld van Ahlan, zij is een van de chefs die.. - voor mij is ze een super power motor, een paard, een dynamo,. En ze is analfabeet. Ze is getrouwd toen ze vijftien was, ze heeft steeds in een dorp gewoond, ze wist niets van het leven buiten haar man en hun kinderen. Dus kwam ze, ze deed het typische traject van alle vluchtelingen: kwam per boot blablabla... En toen ik haar voor het eerst ontmoette was ze zo blij dat ze een Syrische vrouw ontmoette. En het eerste wat ze tegen me zei was "maar je ziet er niet Syrisch uit" en ik vroeg haar waarom, en ze zei "omdat je eet wat de Belgen eten en je kleedt je als de Belgen en..." en ik lachte en ik realiseerde me dat ze niet uit de stad komt, ze komt uit het dorp. Zij was een van de eersten met wie ik in contact kwam en we groeiden naar elkaar toe en telkens als ik haar zei dat ze iets moest doen, had ze van die grote JA's, zo van "ja, ik kan dit!" en ze had van die grote NEE's van onzekerheid. Ze was bijvoorbeeld heel goed in het maken van grote hoeveelheden voedsel, want dat deden ze waar ze vandaan kwam. Maar om met gebak of delicatesse te werken, was ze gewoon te ruw, dat kon ze niet goed. En ze zei altijd "geef mij deze taak niet!" en elke keer dat ze zich verzette, zei ik tegen haar "je moet dit leren" en zij zei "maar ik zal falen" en ik zei "oké, als je faalt doen we het opnieuw, dat is geen probleem". En ik werkte met haar aan 'vertel me niet wat je niet kan, leer'. Als je het niet weet, leer dan. Als je het niet weet, vraag het dan. En mettertijd begon ze meer vertrouwen te krijgen in gebak en elke keer als ze ergens in slaagde zei ze tegen me "kijk, het is me gelukt!" en ik had zoiets van "zie je wel, jij kunt alles". En dat is voor mij heel krachtig.

Maar ook een van de andere chefs: Dyaa, zij was een van de leraressen en ze heeft een soort autoriteit in zich omdat ze lerares was. Dus ze heeft die persoonlijkheid in zich. En ik wilde haar als teamleider omdat ik haar in een positie wilde plaatsen waar ze thuishoort. En het was erg grappig... Zij leidde, dus ik had geen directe interactie met alle teamleden. Als er een catering was sprak ik met haar en zij met het team. En ik trok niet in twijfel wat ze met het team deed. Ik wilde niet micromanagen omdat dat de dingen te ingewikkeld zou maken. Maar er waren momenten dat ze de grote baas speelde en er botsingen waren. En er was een heel groot deel van mij dat de situatie wilde oplossen maar ook haar wilde ‘fixen’, in de zin van 'Dyaa dit is geen zwart of wit ding, je moet meer diplomatisch zijn en...'. En ik begon dit te doen maar ik begon met haar te botsen omdat ik ego op ego zette en dat was geen goed idee, of dingen persoonlijk nemen... En toen ik haar ontmoette waar ze was, begon ik haar te vertellen 'je kunt dingen iets zachter doen, dingen iets aardiger zeggen', dus werkten we aan hoe ze zich kon handhaven in een meer zachte dynamiek die nog steeds haar macht had, maar in die zin op minder weerstand stuitte. En ik kon het voelen. Elke keer dat ik met de chefs sprak, zeiden ze me: "praat met Dyaa, zij weet alles", dus gaven ze haar een soort voetstuk - waar ik geen grote fan van ben, maar ik begrijp dat ik niet alles kan oplossen. Ik creëerde een familiegevoel, een familiegevoel in het team, waar ik erg trots op was, want wij hebben allemaal een verborgen competitief instinct in ons, in het Midden-Oosten zijn we soms een beetje jaloers, vooral bij vrouwen. Vooral als het op koken aankomt. Ik herinner me de eerste keer dat we samenkwamen en we moesten koken en ik zei tegen Ahlan "gisteren heb je dit gekookt, vandaag kook je dat" en zij had zoiets van "maar waarom verander je het gerecht? Heb ik iets slecht gedaan of is zij beter dan ik?” en toen zei ik “nee, we moeten hierover praten, dit is heel belangrijk: we koken allemaal hetzelfde en niemand kookt beter dan de ander. We zijn hier allemaal één.” En het duurde even voordat dat doordrong. Maar als ik ze nu zie, zijn het allemaal vrienden. Ze zijn allemaal familie geworden, en dat maakt me trots.

Zullen ze blijven werken nadat je stopt met From Syria With Love?

Nou, het beperkende is - en dat is iets waar ik geen invloed op heb - ze vielen allemaal onder het OCMW, dus ze hadden allemaal hun leefloon omdat ik niet iedereen volledig kon aanwerven, dus ik ben bang dat veel van hen niet zullen doorgaan. Omdat ze al een inkomen hebben. Wat ik ze gaf was gewoon extra.

Wat zou u werkgevers aanraden om anders te doen met betrekking tot het aannemen en geven van kansen aan vrouwen met een migratieachtergrond?

Wat ik me sinds mijn komst naar België realiseerde, is dat ze taal altijd gebruiken als excuus om niet aanvaard te worden in een job. Dat vind ik soms nogal beperkend en bekrompen omdat niet voor alle jobs taal nodig is. Er zijn banen waar je zonder kan. Maar ik heb altijd het gevoel dat je hiervoor een voorwaarde nodig hebt en ik hoor dit vaak van deze vrouwen of zelfs de mannen: de Nederlandse taal leren is niet gemakkelijk. Voor een 25-jarige man is het makkelijk, maar voor een 45-jarige vrouw, sommigen die nooit naar school zijn geweest... ja veel succes daarmee.

Ik bedoel nu doen we een podcast, ik zou het in het Nederlands moeten doen, ik versta 95% Nederlands, maar ik heb nooit mijn tijd geïnvesteerd in het leren van de taal. Ik investeerde mijn tijd in andere dingen. Maar als ik me aan deze opgelegde beperking zou hebben gehouden, dan zou ik geen bijdrage hebben geleverd.

Dus taalbarrière. Wat nog meer.

Ja, taal. En ik denk coaching, maar vanuit het perspectief van mensen met dezelfde achtergrond. Coaching op het zakelijke aspect, maar realistisch. Realistisch betekent hen ontmoeten waar ze zijn. Als iemand een project wil doen en we zeggen 'je moet een business canvas doen' en ja je leert ze wat het is. Maar het duurt misschien iets langer dan bij iemand anders. Dus coaching en mentoring, maar één op één. Ik voel dat daar veel kracht in zit en ik denk dat veel organisaties dat doen, zoals bijvoorbeeld Starters Labo: zij verbinden je met mensen die dezelfde achtergrond hebben als jij.

Heb je zelf ervaring met Starters Labo?

Nee. Ik heb over ze gehoord en ik heb een keer gesolliciteerd, als coach, en ze namen me niet aan voor de taal. Wat ik begrijp en waar ik een beetje boos over ben. Maar ik snap het: misschien was ik daar niet voorbestemd.

Dus coaching in de zin van één op één, maar ik denk dat het gaat om het hebben van een mentor waar je naar op kijkt, iemand die al een paar jaar langer in het land is dan je denkt 'ja, ik wil net zo zijn als hij', 'hij snapt me', 'ik kan me relateren' - dat is heel belangrijk: het woord relateren. En met coaching bedoel ik niet alleen de business coaching maar meer de life coaching: dat is het deel waar je de beperkende overtuigingen hebt en alle 'ik kan dit niet' - dus werken aan die beperkingen.

Veel werkgevers zeggen dat ze hen graag zouden aannemen maar ze zeggen 'ik bereik ze niet' of 'ik vind ze niet'.

Is dat de waarheid? Zeggen ze dat tegen jou? Dat ze ze niet kunnen vinden?

Er zijn er veel, maar ik denk dat er ook veel zich verstoppen. Het is een goede vraag. Maar ik zie het echt als iets dat nietde taak is van de werkgever eigenlijk. Ik denk dat dit meer de taak is van de integratie in het land. En dit begint iets eerder dan het solliciteren naar een baan. Het begint met de inburgering en ik heb gehoord over de cursussen in de inburgering, en die zijn soms nogal basaal. Misschien zou er meer een geavanceerde inburgering moeten zijn, zoals inburgering niet alleen betekent dat je met de anderen om je heen omgaat, maar dat je ook met jezelf in contact komt. Dit klinkt heel groot, maar ik denk dat veel mensen daar behoefte aan hebben.

Ik kan me voorstellen dat dit soort life coaching iets is dat we iedereen moeten geven.

Absoluut. Maar vooral de migranten die komen, hebben dit nodig. Het gaat erom je grond te vinden: als je hier komt, je bent nieuw, en je voeten staan niet op de grond, niets werkt voor je.

Hoe lang ben je hier al?

8 jaar. Maar ik kom uit een achtergrond waar ik als vrouw werd gepusht om iets te bereiken. Ik werd niet gedimd. Dus ik had mijn strijder al achter me: mijn moeder die me duwde. Mijn vader ook. [Zijn zij ook hier? - Ze wonen nu in Spanje]. Dus ik had altijd die steun. Maar ik ben niet de meest typische. Dit soort ruggengraat, de steun, zij hebben het niet. Ze hebben het nooit gehad. En daarom ben ik From Syria With Love eigenlijk begonnen: ik zat in het treinstation van Brussel Noord, je weet wel, waar het centrum is waar ze asiel aanvragen. En de constante dialoog die ik hoorde was "heb je papieren?", "waar ben je gevestigd?", weet je, ze hadden het allemaal over basisbehoeften. Basisbehoeften: eten, slapen,... En dat kost energie.

Een andere dialoog was "het OCMW zit me op de huid, ze willen dat ik werk, ze willen dat ik studeer,...". Ze voelen zich niet begrepen. Wat ik begrijp. Het is niemands schuld. Het is een groot systeem en we kunnen niet aan het systeem komen rommelen.

Je zegt dat er wat werk te doen is, heel waardevol werk, in de inburgeringstrajecten.

Oh mijn God. Weet je iets over deze trajecten? Sommige zijn zoals 'hoe boek je een trein...'.

Ik kan me voorstellen dat het erg basic is. Hoe leuk zou het zijn als je dat een of twee niveaus omhoog zou kunnen tillen?

Ik heb nu al kippenvel, ik maak er al deel van uit!

Dit is waar het moet beginnen. Ik bedoel, ik doorliep het hele traject van vluchteling zijn, ik ging naar het kamp en ik doorliep het hele proces. En ik zei tegen mezelf: inburgering moet beginnen in het kamp. Omdat ze niets te doen hebben - er is echt niets. Het eten is niet eens goed, dus er is niet eens iets om van te genieten in deze kampen. Vind ze daar! Ze zijn er allemaal, allemaal op één plek, zet ze aan het werk, wat het ook is. Ik herinner me toen ik daar was - ik was in een van de kampen in Sint-Truiden - het eten... Ik ga niet praten over het eten dat uit de plastic zakken werd gekapt en voor ons werd neergezet... en ik dacht bij mezelf waarom huren ze de mensen die hier toch zijn niet in om te koken?

En een keer stelde ik die vraag en toen zeiden ze 'ja maar, regelgeving, veiligheid..'. En ik had zoiets van 'daar gaan we weer...'. Het is de bureaucratie die ook grenzen stelt. En soms is het gewoon zo frustrerend.

En het is ook mooi. Jullie zijn erg gestructureerd en dat is best fijn. Maar laat wat ruimte om gewoon te zijn. En ik voel die onderliggende spanning en die frustratie. En Belgen zijn van nature heel beheerste mensen: ze tonen geen woede. En dat kan heel gevaarlijk zijn. Want soms als ze knappen... En ik kan het ze niet kwalijk nemen, want het komt omdat ze getemd zijn.

En ik zag het eigenlijk - weet je: grappig nevenverhaal. Ik was vorige week in het kuuroord, in de sauna. En ik gleed uit en ik viel op mijn rug. Het is geen leuke plek om op je rug te vallen, in het gladde water,... En ik heb rugproblemen, dus het eerste wat in me opkwam was 'shit, dat is het laatste wat ik nu nodig heb'. Ik kijk rond en ik hou je niet voor de gek: iedereen is gewoon stil. Niemand reageerde, niemand bewoog. Iedereen was bijna bevroren. En ik dacht 'oké, misschien moet ik nu opstaan en doen alsof er niets gebeurd is, want blijkbaar.. is er niets gebeurd' en ik bewoog en toen kwam er een vrouw die vroeg 'alles goed? en ik had zoiets van 'ja alles is perfect eigenlijk, waar hebben we het over... wat is het probleem hier?'. En ik voelde me zó nietgezien, zo niet gesteund op dat moment, dat de eerste opmerking die bij me opkwam was 'wat zijn dit voor koelbloedige mensen'. En ik begrijp dat het niet gaat om koudbloedigheid. Jullie kunnen de warmste wezens zijn, maar het is allemaal zo getemd en gecomponeerd, dat niemand meer zichzelf is. Iedereen speelt een rol. En je ziet het. Ik ben klaar met al dit dilemma en dan ga ik, het is een zaterdag, het is Paasvakantie, iedereen is aan het drinken maar met zo'n strak, nuchter gezicht, er is die zware energie en ik heb zoiets van 'fuck, wat is er mis met mensen - je zou in de spa moeten zijn, je zou nu moeten chillen'. Er is zoveel ongeziene spanning. En als je erg verbonden bent met jezelf kun je die energie lezen, je kunt het voelen. Dus ik was met een vriendin en zij is Belgische en ik vroeg haar 'wat is deze energie' en zij zei 'bescherm jezelf en laat het je niet blokkeren'. En ik had zoiets van 'maar ik voel het, ik kan er niets aan doen...'.

Daarna ging ik naar huis en verwerkte alles en ik realiseerde me dat dit soort 'koud effect' dat ik kreeg, waarschijnlijk een afspiegeling was van wat er in mij gebeurde en hoe ik met mezelf omga. Want als ik wat trager was of wat meer emotie toonde, of als ik 'Au' zou hebben gezegd - ik maakte zelfs geen geluid, ik stond gewoon op en deed alsof er niets was gebeurd - dan deden zij dat waarschijnlijk ook! En zo kwam het van mij: ik was zelf degene die deed alsof er niets gebeurd was en zo. Het is zo triest dat we dit allemaal doen.

Het voelt alsof we uren door kunnen gaan, we maken je taak moeilijker.

[Het is goed, ik zal zeer geïnspireerd zijn tijdens het editen van deze aflevering.]

Want we willen het altijd min of meer binnen de tijdspanne van een half uur houden.

[Dat is al niet meer mogelijk..]

[Het is een uitdaging voor jou Bart: wat voor slotvraag kan jij nu stellen om een afsluiting te vinden in dit gesprek dat natuurlijk door kan gaan want we hebben nog minstens 3 uur of zo nodig].

Meestal vraag dit net aan jou..

[Ja, ik was sneller]

[Ik heb afsluitende opmerking. Onlangs leerde ik dat er meer diversiteit is binnen een groep dan tussen groepen. Is dit iets wat jij herkent? Omdat je met veel mensen hebt gewerkt...]

Ik bedoel... Er is diversiteit in ons, dus het is normaal: we hebben allemaal kleine delen van ons... De uitdaging of de manier waarop je het vindt is om ervoor te zorgen dat iedereen zichzelf is. Wat niet altijd het geval is. De helft van ons verbergt de hele tijd ons ware zelf. En met groeien en ouder worden en werk begin je ook nieuwe stukjes van jezelf te ontdekken. Zoals bij mij: ik ben nu 34 en er zijn stukken van mij waarvan ik denk 'wie is deze persoon'. Het zat in me, maar het was verborgen en stoffig. Diversiteit zit zeker in ons als mens, in één persoon, in een familie. Maar we hebben ruimte nodig om het te accepteren.

[En dit betekent dat wanneer je als bedrijf of als werkgever goed werk maakt van inclusie, het niet betekent dat je veel nieuwe mensen moet aantrekken. Want de diversiteit die er is en die aanwezig is, wordt gezien].

Voilà. Het is gewoon een licht erop schijnen en het een veilige ruimte geven om gezien te worden.

Heel erg bedankt.

[outro]

>>> Je luisterde naar Let’s Talk, de podcast waarin we de dialoog voeden rond inclusie op de arbeidsmarkt, impactvolle initiatieven onder de aandacht brengen en minder gehoorde stemmen aan het woord laten. Was je geboeid, zette dit gesprek je aan het denken, ben je zelf graag een van onze volgende gasten? Laat het ons weten, volg ons op social media en abonneer je zeker op deze podcastreeks!